Sinds kort bollen fietsers in de Antwerpse haven over een fietspad uit gerecycleerde plastic bekers en flessen, het allereerste in België.

Het eerste stuk van het fietspad, zo’n 75 meter, bestaat volledig uit gerecycleerd plastic, het equivalent van twee miljoen koffiebekertjes. Voor de rest van het 800 meter lange fietspad werd asfalt met plastic afval van 650.000 flessen vermengd. De strook neemt makkelijker water op en vergde 82 procent minder uitstoot dan een klassieke fietspad. Binnenkort volgen nog vergelijkbare projecten, een van de maatregelen die de Port of Antwerp-Bruges neemt om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Het kadert eveneens in een strategie om de mobiliteit in de haven te verbeteren, onder meer door de fiets aan te moedigen.

Uit een enquête van Trends blijkt dat de grote meerderheid van de Belgen fluitend gaat werken. Wel hebben we moeite om los te koppelen. Een kwart leest zelfs op vakantie werkmails.

Gemiddeld kloppen Belgen 39 uur per week, al werken mannen gemiddeld langer dan vrouwen (42 tegenover 37 uur). Vooral directeurs (72,2%) en zelfstandigen (57,5%) doen hun job met hart en ziel, bij loontrekkenden ligt dat percentage veel lager (22,7%). Slechts 8,5 procent van de ondervraagden gaat met tegenzin werken. Wat kan het het welzijn op het werk verhogen? Vooral een hoger loon, zo blijkt. Mogelijk beïnvloedt de energiecrisis dat resultaat, want het ligt niet in lijn met eerder onderzoek. De ondervraagden stippen ook flexibele uren en voldoende ruimte om werk zelf vorm te geven aan als positieve invloeden op het welzijn.

Burn-out

Na het werk ontspannen blijkt voor velen aartsmoeilijk. Drie kwart van de respondenten leest na de uren of in de weekends zijn of haar mailbox, een kwart doet dat zelfs in de vakantie. Opvallend genoeg zijn vooral oudere werknemers verslingerd aan hun werkmails. Minder opmerkelijk is het dat CEO’s en zelfstandigen meer moeite hebben om los te koppelen van hun werk dan loontrekkenden.

Wat met de ziekte van deze tijd, burn-out? Een op vijf van de ondervraagden kampte er al mee. Loontrekkenden en zelfstandigen lopen een groter risico dan CEO’s, jongeren zoeken vaker hulp. Hoe groter het bedrijf, hoe meer aandacht dat besteedt aan preventie. Zowel bedrijf als werknemer kunnen op dat vlak een duit in het zakje doen, die eerste door meer personeel aan te nemen en overwerk te ontraden, die laatste door voldoende te bewegen en gezond te eten.

In Vlaamse bermen en natuurdomeinen wordt per jaar 427.000 ton gras gemaaid. VITO onderzocht de mogelijkheden voor de circulaire economie.

In een stripverhaal van Jommeke bouwde professor Gobelijn een grasmobiel die reed op maaisel. Zo ver zijn we niet, maar in opdracht van het Vlaamse Steunpunt Circulaire Economie bekeek VITO de rol die gras kan spelen in de circulaire economie. Het potentieel blijkt enorm. “Gras kan worden ingezet als bouwmateriaal en als isolatieproduct. Kunnen we de eiwitten uit gras winnen, dan kan het dienen als vervangmiddel voor mengvoeders en vermijden we de import van soja”, verklaarde onderzoeker Ruben Guisson van VITO op Kanaal Z. Momenteel wordt amper de helft van het gemaaide gras herwerkt tot compost of biogas.

Van alle mogelijke oplossingen voor de klimaatcrisis, scoort circulariteit van materialen hoog. In België kan het vijf procent van de beoogde uitstootvermindering bewerkstelligen.

In het boek De Klimaatschok berekenen econoom Geert Noels en zijn medewerkers Kristof Eggermont en Yanaika Denoyelle 20 manieren om België klimaatneutraal te maken – van hoogtechnologische oplossingen als precisielandbouw en koolstofhergebruik tot het aannemen van een klimaatdieet en het verbeteren van fietsinfrastructuur. Noels’ conclusie: België kan zijn klimaatdoelen behalen met behoud van welvaart. De 20 technologieën met het grootste potentieel kunnen ons tegen 2030 67,1 miljoen ton CO2-uitstoot besparen, tegen 2050 127,1 miljoen ton. Ruim voldoende om klimaatneutraal te worden.

Met stip op twee: circulariteit van materialen. Daarvoor moeten bedrijven wel samenwerken. “Circulariteit vergt een heel andere aanpak”, zegt Noels in Trends. “Ondernemers die normaal op hun eentje werken, moeten ontdekken dat hun bedrijfsstromen voor elkaar van waarde kunnen zijn.” Zo stoot een staalfabriek veel CO2 uit, die andere bedrijven gebruiken om biobrandstoffen te maken. En de ProteInn Club, een project van onder meer UGent, zoekt uit of het veevoeder kan maken uit CO2. “De voedings- en de staalindustrie worden zo gekoppeld”, aldus Noels. Enkel het massaal aannemen van een klimaatdieet – vlees en zuivel beperken – heeft een grotere impact dan circulariteit.

De top-5 van oplossingen om België klimaatneutraal te maken:

1/ klimaatdieet 5,9% (van de referentie-uitstoot)
2/ circulariteit van materialen 5,1%
3/ zonnepanelen op gebouwen 5,0%
4/ permanente koolstofopslag 5,0%
5/ kernenergie 3,5%

De Brusselse start-up Octave geeft afgedankte batterijen uit elektrische auto’s een nieuw leven. Als opslagcapaciteit voor groene energie.

In Zelzate toont een prototype het potentieel van het nieuwe innovatieve systeem. Overdag slaan oude batterijen groene energie uit 55.000 zonnepanelen op. Na zonsondergang leveren ze stroom aan de waterzuiveringsinstallatie die er dag en nacht draait.

Volgens Octave is het batterijsysteem vooral nuttig voor kmo’s en industriebedrijven. “Zo kunnen we het energiebeleid van ondernemingen optimaliseren”, klinkt het. Door de zelfconsumptie te verhogen en het piekverbruik te verminderen, leidt dat op termijn tot lagere energiefacturen. In de toekomst hoopt Octave de gerecycleerde batterijen eveneens mobiel in te zetten.

Met flexibele werkplekken zorgde Nnof voor meer verbondenheid in het nieuwbouwproject van Alcon. “Iedereen komt weer graag naar kantoor.”

Alcon, een wereldwijde referentie voor oogverzorging en -chirurgie, zocht in 2019 onderdak voor zijn administratie. Uit gesprekken met potentiële partners kwam Nnof als beste. In plaats van de geplande 80 vaste werkplekken opperde Nnof een concept met 51 flexibele werkplekken.

De indeling is uniek, met telefooncellen, cockpits, focuswerkplekken voor één persoon, overlegplekken met zachte kussens, een multifunctionele aula en een groen terras dat buiten werken toelaat. “Naast de twee thuiswerkdagen, die we al hadden voorzien voor de pandemie, komen onze medewerkers graag terug samen in een mooie kantooromgeving. Dit stimuleert mee het groepsgevoel naast het thuiswerken”, lacht Dirk Tierens van Alcon.

Sinds de pandemie verlangen werknemers naar een duurzame, milieuvriendelijke werkplek. Veel werkgevers blijven evenwel achter, blijkt uit Nederlands onderzoek in opdracht van Tork.
Corona veranderde de blik van veel werknemers. Zij denken meer na over hun impact op het milieu. En over wat ze kunnen doen om die te verminderen. Die bewuste werknemers verwachten eenzelfde engagement van hun oversten, maar helaas: de (al dan niet sporadische) terugkeer naar kantoor na het massale telewerken leidt tot desillusies.

Zo is 43 procent van de ondervraagden teleurgesteld dat hun werkgever niet verduurzaamde tijdens de pandemie. 56 procent noemt het eigen kantoor zelfs “beschamend milieuonvriendelijk.” Vooral lopende kranen, bedrijfswagens op benzine, papieren koffiebekertjes en energieverslindende handendrogers zijn een doorn in het oog. 71 procent van de werknemers heeft het gevoel zelf het voortouw te moeten nemen.

Verschoven houding

Nochtans dragen inspanningen van werkgevers niet enkel bij tot een prettige werkomgeving, ze geven vaak ook de doorslag in de strijd om talent. Bij het zoeken naar een nieuwe job wil 70 procent van de ondervraagden namelijk solliciteren bij een onderneming met een milieuvriendelijke reputatie, een bedrijf dat duurzame actie onderneemt.

Werkgevers moeten zich daarvan bewust zijn, stelt Ineke van den Bremt, marketingmanager van het hygiënebedrijf Essity. “De afgelopen achttien maanden verschoof de houding van werknemers. Duurzaamheid wordt serieuzer genomen dan ooit. Eenvoudige stappen, zoals het verbeteren van recyclage en het verminderen van energieverbruik, kunnen al een verschil maken. Maar enkel wanneer je werknemers erbij betrekt.”

Fietsleasing zit in de lift. Bijna een derde (31%) van de Brusselse werknemers is bereid een gezinswagen in te ruilen voor een leasefiets.

Dat blijkt uit een onderzoek in opdracht van Lease a Bike. Voorwaarde: de werkgever moet daarvoor de mogelijkheid bieden. Daar knelt het schoentje. Slechts tien procent van de werknemers heeft nu die optie. Ongeveer de helft vermoedt dat hun werkgever er totaal niet voor openstaat.

Nochtans hebben leasefietsen veel voordelen: minder auto’s op de weg, gezondere werknemers. Vanwaar dan die weerstand? Onder meer de kostprijs houdt bedrijven tegen. “Maar het klopt niet dat fietsleasing duur is”, zegt woordvoerder Jaouad Auragh. “Het kan zonder opstartkosten. Dat maakt fietsleasing zelfs voor de kleinste kmo mogelijk.”

In navolging van The Great Resignation, de golf van vrijwillige ontslagen in de VS, stappen ook jonge werknemers bij ons steeds vaker op.

Hr-dienstverlener Acerta keek de gegevens van 260.000 Belgische werknemers in en concludeerde dat die in 2021 vlotter zelf ontslag namen. Vooral bij 25-35-jarigen tekent de trend zich af: de uitstroom in die groep is tot 44 procent groter dan in 2020. Jongeren zoeken flexibiliteit en een gezonder evenwicht tussen werk en privé.

Voor werkgevers is het aanpassen. “Bedrijven moeten creatief uit de hoek om zich op de krappe arbeidsmarkt in de kijker te werken”, stelt Jackie Klaster van Acerta. De dienstverlener meent dat ze beter inzetten op het behoud van hun personeel dan op campagnes om nieuwe mensen te werven.

De prijzen voor bouwmaterialen stegen de afgelopen maanden fors. De vraag blijft groter dan het aanbod. Tegelijk recycleert de bouwsector meer en is circulair bouwen in opmars.

Begin dit jaar kostten bouwmaterialen een kwart meer dan drie maanden eerder, blijkt uit een ondervraging van de Confederatie Bouw bij meer dan 400 bouwbedrijven. Vooral isolatiemateriaal, hout en staal stegen fors in prijs. De oorzaak ligt bij corona. “In november 2020 sloeg iedereen plots aan het bouwen of renoveren”, verklaart Niko Demeester van de Confederatie Bouw.

“Sindsdien merken we een enorme stijging in de vraag naar bouwmaterialen. Die is nog steeds groter dan het aanbod.” Gevolg: bedrijven wachten langer op materiaal en rekenen de prijsstijgingen vaak door aan de klant. Volgens Demeester is het zeker nog enkele maanden hart vasthouden voor wat er komt.

Circulair bouwen in opmars

De schaarste aan grondstoffen leidt tot bewustwording in de bouwsector. Bedrijven recycleren meer en zoeken naar alternatieve manieren van bouwen. Circulair bouwen is in opmars. Zo sloegen Deceuninck, een specialist in pvc-producten voor de bouw, en de Universiteit Gent de handen in mekaar om een gesloten materialenkringloop op te zetten. Want: veel pvc wordt na gebruik vernietigd, terwijl het perfect een tweede leven kan hebben.

De UGent bracht de nodige technologieën aan om Deceuninck te helpen met die ambitie. “Dankzij de samenwerking hebben we ook toegang tot nieuw materiaal”, klinkt het bij Deceuninck. “Wij zijn geen onderzoeksbedrijf, maar hebben die technologie wel nodig.” Of hoe de bedrijfswereld steeds meer overtuigd geraakt van het nut van circulariteit.